Palästina

Op 3 september 1942 werden 139 joden uit Amsterdam, Rotterdam en Den Haag naar kamp Avegoor, later Palästina gebracht. Avegoor was het opleidingscentrum van de Nederlandse SS, waar de joodse dwangarbeiders aan het werk werden gezet bij de uitbreiding van het complex.
De omstandigheden waren slecht. Bij aankomst moesten de mannen kleding, levensmiddelen, geld en waardepapieren inleveren. Daarvoor in de plaats kregen ze dunne kleren en klompen.
De mannen werden samengeperst op de zolder van de geblindeerde villa 'Irene' aan de Zutphensestraatweg nabij Ellecom.

In een moordend tempo moest er worden gewerkt aan het grondwerk voor de aanleg van een sportveld en de bouw van een turnhal. In het park Avegoor was een smalspoor aangelegd naar het achterliggend moeras, dat moest worden afgegraven. De werkomstandigheden waren zwaar, vooral door de wreedheden van de Nederlandse SS-ers, die hier in opleiding waren. Voortdurend werden de dwangarbeiders met knuppels geslagen.

Het eten was onvoldoende. 's Morgens kregen de mannen één sneetje brood. Zij die in de ogen van de bewakers niet voldoende werk verzet hadden, kregen soms dagenlang geen eten. Ondervoeding en uitputting was het gevolg.

Na zes weken moesten 36 dwangarbeiders in een ziekenhuis worden opgenomen. Drie mannen zouden in het kamp of tijdens de werkzaamheden overlijden.
Eind november 1942 waren de werkzaamheden afgerond en werden de dwangarbeiders doorgestuurd naar kamp Westerbork. Hier werden ze op bevel van kampcommandant Gemmeker in het ziekenhuis opgenomen.

Philip Mechanicus schreef op 31 mei 1943 in zijn dagboek 'In Dépôt': 'De Ellecommers zagen er afschuwelijk uit. Zij hadden een lange periode van marteling achter de rug. Zij kregen namens de commandant de verzekering, dat zij niet naar het Oosten zouden worden doorgezonden, maar deze verzekering is tenslotte geschonden en velen zijn wel doorgezonden.'

Monumenten Palästina
In de tuin van de voormalige villa 'Irene' is eind jaren negentig een monument onthuld. Op een uit brons gegoten tafel liggen 136 stenen. In de tafel zijn de initialen gekerfd van de drie joodse dwangarbeiders, die in Pälestina zijn overleden.

Op de Bijzonder Begraafplaats in Ellecom staat sinds 1946 een steen met daarop gebeiteld de namen van de drie overleden mannen.