Ruinen

Het kamp, dat aan de weg Ruinen-Echten lag, had een capaciteit van 96 personen en bestond uit twee barakken voor 48 personen elk, een keuken met een woning voor de kok, een ontspanningslokaal met een woning voor de kampbaas, een wasplaats, een pompstation en een rijwielbergplaats.

Op 17 augustus 1942 kreeg Sam Stern een oproep zich op het station van Assen te melden om vervolgens te worden geplaatst in het werkkamp in Ruinen. 'De trein bracht ons naar Hoogeveen, waar we tegen negenen aankwamen. Bij het station moesten we in het gelid gaan staan, waarna we te voet verder gingen. Dat was een kilometer of zeven schat ik zo. Daar aangekomen moesten we met z'n allen in een grote barak. Het kamp leek op het eerste gezicht wel mee te vallen. Het was niet meer dan een groot weiland met daarop een barak. Geen prikkeldraad, maar wel een slagboom aan de voorkant. Er was geen registratie; ons werd gezegd dat we maar een plaatsje in de barak moesten zoeken om er te slapen. De commandant was een Nederlander en we dachten er wel wat van te kunnen maken. Maar al snel bleek dat we te optimistisch waren geweest. Terwijl ik even naar buiten liep om een luchtje te scheppen, werd er omgeroepen dat iedereen weer in de barak moest, omdat er drie hoge Duitse officieren waren gekomen. Even later werd ons meegedeeld dat we de volgende dag naar kamp Westerbork zouden gaan.' Het is niet duidelijk of het hier om een eerste groep dwangarbeiders gaat of om een aanvulling. Wel lijkt het erop dat de volledige kampbevolking naar Westerbork werd gestuurd.

Op 1 september 1942 kwam in ieder geval een nieuwe groep uit de Achterhoek. Onder hen Johan Philips uit Doetinchem. Hij schreef: 'Even mijn goede aankomst melden. We hadden een pracht reis. Het is bij negen uur en we zitten hier in een groote zaal. We waren om goed 4 uur in Hoogeveen en werden onder geleide naar het kamp gebracht. Moesten ruim 2 uur lopen. Waren om 7 uur in het kamp. Levensmiddelen en rookartikelen moesten we inleveren. Van de 100 die op moesten komen, waren er maar 17 in het geheel. Hebben onze kasten in moeten ruimen. Toen eten, stampot, lekker. We moeten om 5 uur op en om negen uur naar bed. Hebben juist eerst een lesje van de baas van het kamp gehad: wat de regels zijn, waar we ons aan houden moeten (…).'

'Vrijdagavond, bij nachten. Lieve vader en moeder, Juist het pakket ontvangen en wil nog even een briefkaartje zenden voor ik ga slapen. Ik wist niet wat ik zag. Alles fijn in orde. Ik kon het haast niet aanzien. Net een sprookje. Ook de postwissel in ontvangst. Heb nog geen tijd gehad om de brief te lezen. Het is hier van de week vol geworden. Nu zijn er 80 mensen uit Amsterdam bij gekomen. Een mesjoche boel (…).'

Johan Philips werd op 2/3 oktober 1942 met de volledige kampbevolking van Ruinen overgebracht naar kamp Westerbork; hij stierf uiteindelijk in Auschwitz. Sam Stern overleefde omdat hij een baantje wist te krijgen als verpleger in het ziekenhuis van kamp Westerbork. Hij werd in april 1945 in Westerbork bevrijd.