Schaarshoek

Kamp Schaarshoek is in 1933 gebouwd in opdracht van de Rijksdienst voor de Werkverruiming. Het kamp bevond zich dichtbij de spoorlijn Enschede-Zwolle, net buiten het dorp Heino.

Begin 1942 werd het kamp in opdracht van de bezetter ontruimd. De werkloze mannen en het lokale personeel werden naar huis gestuurd. Alleen de kok/beheerder en de kantinbeheerder mochten blijven. Het is niet duidelijk wanneer de eerste groep joodse dwangarbeiders in Heino arriveerde Een getuige, de heer Kamphuis uit Wijhe verklaarde dat er praktisch geen contact was. Eén naam kon hij zich nog herinneren: Jacob van Dam. Begin oktober 1942 werd ook Schaarshoek leeggehaald. 'De mannen moesten lopend over de openbare weg door Heino richting Zwolle, dit terwijl het station aan de overkant lag. Bakker Bos, die ook leverancier was in het kamp, heeft gezegd dat ze 's morgens om negen uur werden afgevoerd. Lopend naar Zwolle. Hij moest eerst ook mee, maar is later vrijgelaten', zo wist Kamphuis zich nog te herinneren.

Enige tijd na het vertrek van de joodse dwangarbeiders keerden de lokale huishoudelijke hulpen terug in het kamp. Er werd schoongemaakt en opgeruimd in afwachting van gezinnen uit Den Haag, Scheveningen en omgeving, waarvan de woningen waren opgeëist om de aanleg van de Atlantikwall te kunnen uitvoeren. Eind december 1942 kwamen de eerste evacués in Heino aan.

Schaarshoek werd ook van een van de "Rijksevacuatiekampen voor oorlogsslachtoffers". Toewijzing vond plaats door het Bureau Afvoer Burgerbevolking, die als de stelregel had om mensen die als "onmaatschappelijk" bekend stonden, onder te brengen in kampen "waar heropvoeding mogelijk zou zijn". In die jaren was in die jaren J.A. van Markensteyn kok/beheerder van de Schaarshoek.

Behalve mensen uit Den Haag kwamen in 1943 ook nog evacués uit o.a. Haarlem, Velsen en Den Helder naar Wijhe. Het aantal geëvacueerden wisselde nogal, maximaal zijn het er 140 geweest. Eind 1944 werd een groep bewoners uit kamp Twilhaar in Nijverdal overgeplaatst naar Schaarshoek. Zij moesten verhuizen omdat de Duitsers in de directe omgeving van Twilhaar een startbaan voor V1-raketten aan gingen leggen. Het gebied rond die lanceerinrichting werd tot "Sperrgebiet" verklaard en kamp Twilhaar moest worden ontruimd. De bewoners werden overgebracht naar onder andere kamp Schaarshoek. Toen de startbaan niet meer werd gebruikt keerden begin 1945 de bewoners naar Twilhaar terug.

Na de bevrijding was het een komen en gaan in het kamp. Zo verbleven in het kamp in de jaren vijftig ondermeer vluchtelingen uit het voormalige Nederlands-Indië en meerdere groepen 'asocialen'; in 1961, tijdens de bouw van de Berlijnse muur, bood Schaarshoek onderdak aan een aantal Duitse vluchtelingen.

Vanaf de jaren zestig is het kamp beetje bij beetje ingericht als een jongerenkamp en momenteel is het een vakantieoord. Van de oorspronkelijke gebouwen is niet veel meer over. De kantine is grotendeels intact gebleven. Wel is de karakteristieke V-vorm van het voormalige werkkamp nog herkenbaar bij Summercamp Heino, zoals deze plek vlakbij het spoor in Heino nu heet.